Związek Trakeński w Polsce

Analiza stada źrebiąt trakeńskich po ośmiu latach działalności ZTwP [aktualizacja:10.03.2009]

Od 2000 roku ZTwP organizuje Trakeńskie Przeglądy Hodowlane, podczas których oceniane są konie trakeńskie – ogiery hodowlane , klacze powyżej 2,5 roku oraz źrebięta w trzech kategoriach wiekowych. Pierwsza z ocen przeprowadzana jest u źrebiąt pod matkami, następnie u roczniaków i dwulatków. Międzynarodowa Trakeńska Komisja Hodowlana w skład której wchodzą , obok fachowców polskich , selekcjonerzy z Niemiec oraz Litwy oceniła 339 źrebiąt trakeńskich , niektóre dwu i trzykrotnie, co dało w sumie blisko 400 ocen. TKH oceniła 240 źrebaków pod matkami, 87 roczniaków oraz 66 dwulatków.

Większość ocenianego materiału stanowiły klaczki – zbonitowano 222 klaczki oraz 171 ogierków trakeńskich. W 2007 roku po kilku latach przerwy w składzie TKH pracował Główny Hodowca Trakehner Verband – Lars Gehrmann – wybitny fachowiec, niezwykle wymagający i surowy sędzia. Podczas ogromnie interesującego spotkania podsumowującego TPH 2007 Lars Gehrmann podkreślił znaczący postęp hodowlany w populacji polskich koni trakeńskich, jaki dokonał się na przestrzeni kilku ostatnich lat w Polsce. Dokładna analiza tych blisko 400 ocen, wskazuje na rzeczywisty postęp w porównaniu do stada podstawowego klaczy matek i tendencje, które do tego doprowadziły.

Dzięki pracy i zaangażowaniu hodowców koni trakeńskich przygotowano i przedstawiono przez osiem lat stawkę młodzieży trakeńskiej istotnie różniącą się od materiału wyjściowego.
Najwięcej źrebiąt przedstawili : Marek Romanowski z Wozławek – 47 sztuk, pp Przeczewscy z Różnowa – 44, Monika Machlowicz i Krzysztof Wojsiat z Sząbruka – 33, Stadnina Plękity – 31, Marek Szabliński z Kątna – 28, pp Siedlanowscy z Księżna – 16, pp Fangrat z Zerbunia oraz pp Zielińscy z Uniradze po 9, Mirosław Kulpiński z Sokolnik – 8 , pp Gos z Tuczna – 7, pp Gąsowscy oraz Gerhard Mendel po 6, Andrzej Cybula, Łucjan Lewandowski oraz Stadnina Liski po 5. Wśród hodowców ZTwP jest wielu członków posiadających 1-2 klacze hodowlane, przedstawili oni mniejszą ale znaczącą stawkę źrebiąt trakeńskich w przeglądanej grupie.

Analiza rodowodowa źrebiąt trakeńskich.

W analizowanej stawce źrebiąt dominowały ilościowo konie z wschodniopruskich rodzin żeńskich. Podobnie jak w materiale matecznym najwięcej oceniono źrebiąt z następujących rodzin :

O – Stokrotka 1944 NU – 18 sztuk
O – Ara 1944 NU – 15
O – Parada 1937 NU – 15
O – Wełtawa ex Wellenbraut 1936 – 15
O – Kontuzja 1942 NU – 12
O – Korsyka 1940 – 12
O – Wenus 1940 NU – 11

Dzięki zakupom naszych hodowców powróciła z Litwy niezwykle cenna i zasłużona dla hodowli polskiej rodzina O - Huryska ex Husarenbraut 1935. Bardzo cieszy fakt, iż wśród źrebiąt pojawili się potomkowie wschodniopruskich rodzin – O – Flanela ex Flaggenparade 1936 (hod.A. Gos) i O – Iliada 1941 (hod.A. Kokocha).

Rodziny E, których założycielkami były klacze angielskie stanowią ilościowo drugą grupę ocenianych źrebiąt .Najwięcej oceniono źrebiąt z następujących rodzin : E – Balanda 1961 – sztuk 9, E – Dębora 1985 – 8, E – Igława 1957 – 7.

Wśród przedstawicieli trakeńskich rodzin żeńskich T, których założycielkami były klacze wywodzące się ze Stadniny w Trakenach dominuje rodzina T – Partie 1940 ( Luftsprung 1775) – oceniono 16 sztuk. Dzięki współpracy polskich hodowców z hodowcami z Europy Wschodniej pojawiły się konie z zacnej rodziny T – Gondel 1943 (Fatme 1787) (hod.pp Homa).

Tak jak w stadzie podstawowym bardzo nielicznie reprezentowane są rodziny S, których założycielkami były klacze innych szlachetnych ras koni (pozn, pom, han) – wszystkich jest poniżej 10.

W całym stadzie przeglądanych źrebiąt jest niestety tylko jeden źrebak pochodzący z arabskiej (angloarabskiej) rodziny A – Bippi 1979 (hod. Piotr Szmytkowski).

Najwięcej ocenianych źrebiąt pochodziło od następujących klaczy : Atlanta po Nektar – 6 sztuk (SK Sząbruk), Bitwa po Jaguar xx – 5 (Romanowski), Puna po Huk – 5 (Szabliński), Wejmutka po Skaleń xx – 5 (Romanowski).

W znaczny sposób różni się młodzież trakeńska od materiału wyjściowego pod względem przynależności do linii męskich. Wśród ojców pojawiają się światowe asy jak Abdullah, Favoritas xx, EH Sixtus , EH Hohenstein , Heraldik xx. Cała grupa przeglądanyc h źrebiąt jest potomstwem 75 ogierów. Najwięcej potomstwa oceniono po następujących rozpłodnikach: Ignam – 29, Apogej – 24, Burgund AA – 19 , Arianin – 18 , Elpar xx – 14 , Gluosnis xx – 13 , Pistolet – 11 . Najwięcej źrebiąt (powyżej 10 sztuk) pochodzi z linii ogiera Pilger trk – 55, następnie : Raufbold xx (poprzez Pogremka xx i Priza xx) – 48, Aquino xx – 43, Perkoz xx – 24, Burgund AA – 19 , Parole Board xx ( poprzez Elpara xx i Jaguara xx ) – 17, Parysów xx – 16, Damphross trk – 14, Gluosnis xx – 12, Mangan xx – 11.Ogółem z linii założonych w Trakenach (Pilger, Damphross, Kupferhammer – Parsival, Ararad, Tempelhuter ) oceniono 87 źrebiąt , z linii arabskich i angloarabskich (Fetysz oo, Esauł oo, Burgund AA , Burnus AA , Banita AA , Grey AA ) 28 sztuk , pozostałe należą do linii ogierów pełnej krwi angielskiej i założone zostały po II wojnie światowej. Po ogierach hodowli niemieckiej (Machandel, Hamlet Go , Hohenstein , Abdullah , Sixtus , Orsini ) oceniono 12 źrebiąt a wyhodowanych na Wschodzie Europy (Litwa, Rosja , Białoruś , Ukraina) – 58 sztuk.
Zauważalną tendencją jest znacznie szersze używanie reproduktorów zagranicznych w polskiej hodowli trakeńskiej – blisko 21% ocenionej populacji źrebaków (w stadzie klaczy po ośmiu TPH – 11,5%).Zwiększył się, głównie dzięki użyciu Burgunda AA, odsetek źrebaków trakeńskich z krwią angloarabską ( jest to pozytywna i światowa tendencja w hodowli koni sportowych). W analizowanej grupie źrebiąt, inaczej niż w stadzie podstawowym, niektóre linie męskie w ogóle nie występują np. linia Ferro xx , niektóre wyraźnie zanikają np. linia Labirynt xx (w stadzie klaczy nieco ponad 6%, źrebiąt nieco ponad 1%), niektóre pojawiają się jako nowość z korzyścią dla populacji : Gluosnis xx, Zadarit xx, Divisor xx, Sword xx, Burnus AA, Banita AA, Grey AA.

Analiza eksterieru i użytkowości przeglądanych źrebiąt trakeńskich

Podstawową maścią w ocenianym stadzie źrebiąt była gniada i ciemnogniada – nieco ponad 46% ( matki około 49%) , kasztanowate i ciemnokasztanowate stanowiły blisko 25% (matki około 26%), kare i skarogniade nieco ponad 17% (matki około 16%) , siwe nieco ponad 8% (matki około 9%).
Wśród źrebiąt pojawiły się srokate trakeny – TKH oceniła 4 sztuki i to było jedyną istotną różnicą w porównaniu do stada matek.

W wypadku oceny źrebiąt w różnym wieku (od 0,5 do 2,5 roku) nie można analizować podstawowych wymiarów, tak jak u koni dorosłych ale biorąc pod uwagę opinie wybitnych fachowców oceniających konie podczas TPH nastąpił w wielu stadninach i stadninkach znaczący postęp w odchowie źrebiąt.
Podczas TPH międzynarodowa komisja oceniała źrebięta w 70-cio punktowej skali. Pierwsza z ocen bonitacji trakeńskiej – typ rasowy wahała się od 5 do 10 punktów. Dwa źrebaki hodowli pp Przeczewskich otrzymały maksymalną notę 10 : Piaffa po Gluosnis xx oraz Jawor po Apogej. Dziesięć źrebiąt otrzymało notę za typ 9 i należy je wymienić, gdyż pokazują pewne tendencje w użyciu ogierów do kojarzeń z polskimi klaczami trakeńskimi : Armatic po Gluosnis xx , Centra i Pompeja po Elpar xx , Liberator i R-Lady po Ignam, litewska Chulija po Esauł, Elita po Favoritas xx, Nigeria po Wiec oraz Wigor1 i Wilnia po Apogej. Średnia nota przeglądanego stada źrebiąt za typ rasowy jest wysoka i wynosi 7,33.

Druga z ocen – za budowę ciała – kształtowała się w granicach od 5 do 9 punktu bonitacyjnego. Najwyższe noty uzyskały : Carmen po Burgund AA hod. H.Waśniewski, Elita po Favoritas xx hod. J. Skrzypiec, Jawor po Apogej hod.A. Przeczewski. Trzynaście źrebiąt otrzymało 8,5 są to : Alize po Ignam, Alpeja i Wigor1 po Apogej, Armatic, Jurata i Kasim po Gluosnis xx, Czikita i Platyna po Radiator, Irraq po Burgund AA, Konwalia po Winword xx, La Rochelle po Arianin, Nigeria po Wiec, Olette po Banita AA. Średnia nota za budowę ciała w stadzie źrebiąt wynosi 7,27.

Trzecią notą w bonitacji trakeńskiej jest ocena poprawności budowy i postawy kończyn. Oceny tzw. fundamentu wahały się od 4 do 9 punktów. Najwyższe oceny otrzymały : Piaffa po Gluosnis xx – 9 oraz Seniorita po Radiator i Jawor po Apogej po 8,5. Średnia nota za kończyny to 6,77.

Pierwszą dynamiczną cechą ocenianą podczas TPH jest jakość stępa. Noty za stęp wahają się w granicach od 5 do 9,5 punktów. Najwyższe oceny uzyskały : Asam po Grey AA – 9,5 , Bello Nemo, Carmen i Kamelot po Burgund AA oraz Nagasaki TS po Apogej po 9 punktów. Średnia ocena za stęp wynosi 7,08.

Piąta z kolei nota TPH - za kłus kształtowała się w granicach od 6 do 9,5 punktów. Najwyższą ocenę uzyskała Piaffa po Gluosnis xx – 9,5 . Jedenaście źrebiąt uzyskało 9 są to : Aristo po Burgund AA , Artica po Kaliniec , Aspiracja po Safran , Centra po Elpar xx , Czedar po Ignam , Jowisz po Aragonit , Kadma po Szewron , Ponti i Wiktoria po Ogar , Seniorita po Radiator , Wernyhora Di po Dinar. średnia ocena kłusa jest wysoka i wynosi 7,27.

Oceny galopu – ostatniej z dynamicznych ocen wahały się w zakresie od 5,5 do 9 punktów. Najlepsze noty uzyskały następujące źrebięta : Bella Lancastra po Aragonit, Carmen po Burgund AA, Centra po Elpar xx, Czekolada po Ignam, Dior i Piaffa po Gluosnis xx, Ekwador po Viskis, Jawor po Apogej, Seniorita po Radiator, Wiktoria po Ogar. Średni wynik w ocenie galopu to 7,25.

Ostatnią z not wystawianych podczas TPH jest ocena za ogólne wrażenie jakie wywarł na komisji dany źrebak. Oceny za ogólne wrażenie wahały się od 5 do 9 punktów. Najwyżej ocenionymi były:Centra i Pompeja po Elpar xx, Elita po Favoritas xx, Jawor po Apogej i Piaffa po Gluosnis xx. Średnia za ogólne wrażenie wynosi 7,21.

Oceny ogólne wahały się w granicach od 41 do 62,5 punktów. Najwyżej ocenionymi podczas ośmiu TPH źrebiętami były : Piaffa po Gluosnis xx hod. A. Przeczewski - 62,5 , Jawor po Apogej hod. A.Przeczewski – 61,5 , Centra po Elpar xx hod. SK Plękity – 60 , Seniorita po Radiator hod. SK Plękity – 59 , Wiktoria po Ogar hod. M.Machlowicz – 58,5 , Carmen po Burgund AA hod. H.Waśniewski – 58,5. Średnia ocena źrebaka trakeńskiego wynosi za lata 2000-2007 50,21.

Porównując następną generację koni trakeńskich do stada podstawowego wywodzącego się w głównej mierze ze stadnin państwowych (często klaczy wybrakowanych) można zaobserwować pozytywne tendencje jakie mają miejsce w działalności hodowlanej ZTwP. Użycie reproduktorów sportowych ( polskich i zagranicznych) takich jak Ignam, Burgund AA, Gluosnis xx, EH Sixtus jest świadectwem wzrastającej świadomości hodowców zrzeszonych w ZTwP. Średnie noty bonitacyjne powyżej oceny DOBREJ wskazują na postęp hodowlany w ZTwP, jedynie ocena poprawności postawy i budowy kończyn – 6,77 jest niepokojąca i zmusza hodowców i Komisje Hodowlaną ZTwP do zwrócenia baczniejszej uwagi na „fundament” używanych w hodowli ogierów i klaczy. Kolejny, bodaj najciekawszy, w hodowli etap to kontrola użytkowości i dokonań sportowych wyhodowanych przez członków ZTwP koni trakeńskich ale na takie analizy należy spokojnie poczekać kolejne kilka lat. Miejmy nadzieję, iż skoro jest postęp hodowlany – to będą wyniki w sporcie.

Tomasz Siedlanowski

Ogłoszenia

Polecamy

Polski Związek Jeździecki

Hodowla Golden Retriver, Golden, kennel, goldeny, goldenki, golden retrievery, golden retriever, retriever, retrievery, Pauza, Kathleen, Josephine, Kathleen Josephine, Ka